Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách rải điệu bolero – tự học guitar đệm hát bolero để chơi những bản nhạc đậm chất trữ tình.
Bolero có nhiều cách chơi, tuy nhiên trong bài viết này ta chỉ học Bolero căn bản, áp dụng cho các bài hát nhạc vàng Việt Nam. Bolero Việt Nam được viết trên 2 loại nhịp đó là Bolero nhịp 4/4 và Bolero nhịp 2/4.
Cách chơi điệu Bolero
Bolero nhịp 4/4
Tiến hành bấm hợp âm La thứ (Am) và gảy đi gảy lại theo hình dưới đây.
Miệng chúng ta đọc ra âm thanh như sau:
BÙM-Chờ rát chát- chách-Bùm-Chách-Bụm-Chách
Sau đó chúng ta cứ đánh đi đánh lại nhiều lần.
Nếu không biết đọc nốt nhạc ta có thể nhìn vào hình vẽ sơ đồ dưới đây.
Trên hình vẽ thể hiện cách gảy 1 nhịp của điệu Bolero dạng 4/4. Nhịp 4/4 có 4 phách chính là các con số 1,2,3,4 mà ghi trên hình.
B: Nghĩa là Bùm
C: Nghĩa là Chát hay còn gọi là Chách
B’ nghĩa là Bụm (chính là nốt bass Át âm, hay còn gọi là nốt bass phụ) Nhìn vào hình ta đọc nhịp như sau:
Bùm-cháchcháchchách-Chách-Bùm-Chách-Bụm-Chách ∙ Thực hành
Đánh điệu bolero kết hợp chuyển hợp âm theo thứ tự theo hai cách dưới đây. Các bạn tự tập đánh trên các hợp âm khác.
Am-Dm-E-Am:
Am-G7-F-E:
Bolero nhịp 2/4
Bolero thông thường chơi ở nhịp 4/4 tuy nhiên thường các bài hát khi chuyển qua phần điệp khúc, phách mạnh vừa ở nhịp 4/4 thường được nhấn mạnh hơn để tăng độ dồn dập. Chính vì thế lúc này nhịp 4/4 trở nên gần giống hoặc chuyển qua hẳn nhịp 2/4. Lúc đó ta phải chơi điệu Bolero ở nhịp 2/4 hoặc thay thế bằng một điệu khác gần tương đương viết ở nhịp 2/4 (ví dụ điệu Pop, slow balad v..v). Nhưng phải đảm bảo tính hài hòa hợp lý với phần trước.
Cách chơi Bolero 2/4 có nhiều cách nhưng trong giáo trình này ta chỉ tập trung học 1 cách căn bản nhất. Đó là cách chơi được xây dựng từ điệu Bolero 4/4 ở trên. Ta bỏ đi nửa phần sau của bolero 4/4 để thành Bolero 2/4. Kết quả ta có cách chơi như sau:
Tiến hành bấm hợp âm Am và chơi như trên hình. Miệng đọc âm thanh:
Bùm-chờrátchát-Chát
Nếu không đọc đƣợc nốt nhạc ta đánh theo hình vẽ sau:
Cách kết hợp đàn và hát cho khớp khi chơi bolero
1. Yêu cầu
- Chuẩn bị bài hát mẫu, có hợp âm sẵn đặt đúng vị trí.
- Hát thuộc lời bài hát mẫu, thật kỹ, để tránh phân tâm khi tập đàn mà lời hát không thuộc.
- Lắng nghe bài hát mẫu thật là kỹ, đặc biệt để ý đến phần trống và phần bass của bản nhạc.
- Tập thật thành thạo điệu áp dụng cho bài hát mẫu
>>> Có thể bạn quan tâm: Sách học guitar đệm hát cấp tốc 30 ngày
2. Xác định nhịp phách của lời bài hát
- Xác định nhịp của bài hát ví dụ nhịp 4/4, 2/4, hay ¾, 6/8 …
- Phân đoạn bài hát ra các phần có nhịp khác nhau
- Thông thường phần lời đầu bài hát sẽ là nhịp 4/4, đến điệp khúc sẽ chuyển qua nhịp 2/4
3. Tập vừa hát vừa đập phách
Lắng nghe bài hát và tiến hành vỗ tay để xác định các điểm nhấn(phách mạnh, phách nhẹ) rơi vào từ nào của lời bài hát.
Phân biệt được chỗ nào là phách mạnh, chỗ nào là phách nhẹ.
Tập vừa hát vừa đập nhịp bằng tay hoặc chân, chú ý từ nào trùng phách mạnh thì hát thật to, đồng thời vỗ tay hoặc dậm chân thật mạnh, nhún người theo để tạo thành thói quen cảm nhận âm nhạc.
4. Lựa chọn điệu nhạc để chơi cho phù hợp
Việc lựa chọn điệu nhạc để chơi cho một bài hát phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Nhịp, phách của bài hát (2/4,4/4,3/4..)
- Tốc độ nhanh , bốc, nhịp nhàng, chậm rãi…
- Tính chất của nhịp điệu : Chất bolero, chất cha cha cha, rumba, disco, tăngo, ballad …
- Một bài hát có thể chơi nhiều điệu khác nhau, phụ thuộc vào sự lựa chọn của người chơi cho hợp lý, có phong cách hay nét riêng nhưng phải đảm bảo đúng nhịp, đúng phách mạnh nhẹ.
- Trong một bài hát thường sử dụng nhiều làn điệu để chơi nhằm thay đổi tiết tấu, thay đổi cảm xúc, tốc độ, tránh nhàm chán.
- Trong một bài hát thông thường phần lời 1 thường viết dạng thong thả hơn, còn sang phần điệp khúc sẽ dồn dập hơn, do đó khi sang phần điệp khúc nhịp điệu của bài hát thay đổi ( thường thì phách mạnh sẽ tăng lên, thay thế phách nhẹ để tạo sự dồn dập ). Khi sang điệp khúc chúng ta cần chuyển tiết tấu hoặc sử dụng điệu khác thay thế.
5. Tối giản điệu để tập cho khớp
- Tối giản điệu có nghĩa là chơi điệu đó với mức độ đơn giản nhất. Ta chỉ giữ các phách chính, các phách phụ bỏ qua. Mục tiêu để nắm chắc nhịp, tránh phân tâm khi kết hợp đàn và hát.
- Sau khi tập điệu tối giản thành công khi kết hợp với hát ta mới nâng dần độ phức tạp của tiết điệu lên.
- Nếu như chơi thành thạo điệu bolero rồi thì không cần phải tối giản điệu mà chơi luôn Bolero đầy đủ.
6. Chơi điệu đầy đủ
- Sau khi đã nhuần nhuyễn các bước trên ta mới chơi điệu đầy đủ, kết hợp với hát.
- Có thể ngẫu hứng, tạo các dồn nhịp khi chuyển câu, chuyển khổ, chuyển đoạn.
- Kết hợp chạy bè bass hoặc tỉa thêm nốt để bè vào trong lúc đệm.
11 hợp âm guitar cơ bản giúp người mới đệm hát nhanh chóng
Thực hành vào bài hát mẫu
Bài mẫu: Mưa đêm tỉnh nhỏ
- Chuẩn bị bản có hợp âm điền sẵn.
- Tiến hành vỗ tay để xác định phách mạnh và phách nhẹ.
- Ta vừa hát vừa vỗ tay. Vỗ tay phải phát ra 2 tiếng, tiềng Bùm và tiếng cách. Bùm nghĩa là Phách mạnh, cách nghĩa là Phách nhẹ hơn.
- Quan sát bài mẫu sau, từ in đậm viết HOA là phách MẠNH, còn từ in đậm viết thường là phách mạnh vừa.
- Chú ý phách mạnh thì hát thật to, kết hợp nhún người.
MƯA ĐÊM TỈNH NHỎ
Trời đổ [Am] MƯA cho phố vắng mênh MÔNG khơi lòng bao nỗi NHỚ.
Trời làm [Dm] MƯA, cho ướt áo em [C] THƠ mưa [E7] rơi tự bao [Am] GIỜ.
Tình yêu [G] ĐÓ, phôi pha vào sương [F] GIÓ những đêm mưa tỉnh [Am] NHỎ
Gợi Nhớ tuổi học [Dm] TRÒ tâm tình thường hay [C] NGỎ
Trường tan về chung [E7] PHỐ những lúc trời chiều đổ [Am] MƯA.
Điệp khúc :
[C] MƯA! Mưa RƠI qua phố [Am] BUỒN
Chạnh LÒNG bao nhớ [Am] THƯƠNG
Chuyện TÌNH yêu vấn [Dm] VƯƠNG. Ngày [F] XƯA đường MƯA ướt ê [C] CHỀ Cùng ĐƯA đón nhau [E] VỀ
Ấm [Dm] ĐÔI nhân tình [E7] TRẺ.
MỘT [Am] người SANG ngang cuộc ĐỜI
Một NGƯỜI đêm tay [Dm] Gối
Chia LY có gì [C] VUI
Trời [E] MƯA nghe GIÁ buốt [F] TIM
Ru ANH vào kỷ [E7] NIỆM
Thao thức TRỌN cả một [Am] ĐÊM.
- Tiến hành gảy điệu bolero đầy đủ kết hợp với hát.
- Sau khi vừa kết hợp vỗ tay vừa hát cho thật chính xác, ta mới tiến hành vừa đánh đàn vừa hát.
- Ta gảy đàn sao cho Phách mạnh lúc đánh đàn (Tức là Bùm) phải ăn khớp với phách mạnh của lời bài hát. Khi gảy đàn ta gảy mạnh phách đầu tiên (tức là phách Bùm), hát thật to từ in Hoa đậm, kết hợp nhún người.
- Sau đó vừa hát vừa gảy và căn sao cho khi gảy hết 1 nhịp thì ta cũng hát xong nhịp đó và chuyển qua từ In Hoa đậm kế tiếp.
Theo GIÁO TRÌNH GUITAR BOLERO – VĂN ANH
