Bài thơ Thu Điếu là một bài thơ thu của tác giả Nguyễn Khuyến nằm trong tập thơ thu gồm ba bài Thu Vinh, Thu Điếu và Thu ẩm. Bài thơ Thu Điếu miêu tả vẻ đẹp tĩnh lặng của mùa thu ở vùng quê xưa, biểu lộ mối tình thu đẹp mà cô đơn, buồn của một nhà Nho nặng tình với quê hương đất nước. Hãy cùng nhau theo dõi bài viết này ngay nhé!
Ao thu lạnh lẽo nước trong veo, Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo. Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo. Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,Ngõ trúc quanh co khách vắng teo. Tựa gối, ôm cần lâu chẳng được, Cá đâu đớp động dưới chân bèo.Bạn đang xem: Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo
Bài thơ Thu Điếu được nguyễn Khuyến sáng tác vào thời gian ông từ quan về sống ở ẩn tại quê nhà năm 1884. Thu Điếu là một bài thơ Nôm miêu tả bức tranh thu tĩnh lặng, nhưng chứa đựng tình cảm lớn lao của nhà thơ đối với vẻ đẹp của quê hương đất nước.
Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.
Mở đầu bài thơ là hai câu thơ miểu tả cảnh sắc mùa thu nơi thôn quê vô cùng mênh mông, mang một nỗi buồn trĩu nặng. Chiếc ao thu nước trong veo có thể nhìn được rong rêu tận đáy, tỏa ra khí thu lạnh lẽo như bao trùm không gian
Tuy không gian lạnh lẽo là vậy, tĩnh mịch là vậy nhưng Trên mặt ao thu đã có một chiếc thuyền câu bé tẻo teo tự bao giờ. Một chiếc gợi tả sự cô đơn của thuyền câu. Bé tẻo teo nghĩa là rất bé nhỏ; âm điệu của vần thơ cũng gợi ra sự hun hút của cảnh vật (trong veo – bé tẻo teo). Đó là một nét thu đẹp và êm đềm.
Hai câu thơ thực:
Sóng nước theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo
hai câu thơ miêu tả là sự diễn tả không gian hai chiều. Màu sắc hòa hợp, có sóng biếc với lá vàng. Gió thổi nhẹ cũng đủ làm cho chiếc lá thu màu vàng khẽ đưa vèo, làm cho sóng biếc lăn tăn từng làn từng làn hơi gợn tí. Phép đối tài tình làm nổi bật một nét thu, tô đậm cái nhìn thấy và cái nghe thấy. Ngòi bút của Nguyễn Khuyến rất tinh tế trong dùng từ và cảm nhận, lấy cái lăn tăn của sóng hơi gợn tí phối cảnh với độ bay xoay xoay khẽ đưa vèo của chiếc lá thu. Chữ vèo là một nhân tự mà sau này thi sĩ Tản Đà vừa khâm phục, vừa tâm đắc. Ông thổ lộ một đời thơ mới có được một câu vừa ý: vèo trông lá rụng đầy sân (cảm thu, tiễn thu).
Bức tranh thu được mở rộng dần ra qua hai câu thơ:
Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.Xem thêm: Tại Sao Động Cơ Đốt Trong Phải Dùng Bôi Trơn Động Cơ Đốt Trong
Bầu trời thu xanh ngắt thăm thẳm, bao la. Áng mây, tầng mây (trắng hay hồng?) lơ lửng nhè nhẹ trôi. Thoáng đãng, êm đềm, tĩnh lặng và nhẹ nhàng. Không một bóng người lại qua trên con đường làng đi về các ngõ xóm: Ngõ trúc quanh co khách vắng teo. Vắng teo nghĩa là vô cùng vắng lặng không một tiếng động nhỏ nào, cũng gợi tả sự cô đơn, trống vắng.
Ngõ trúc và tầng mây cũng là một nét thu đẹp và thân thuộc cùa làng quê. Thi sĩ như đang lặng ngắm và mơ màng đắm chìm vào cảnh vật.
Đến hai câu kết thì bức tranh thu mới xuất hiện một đối tượng khác:
Tựa gối ôm cần lâu chẳng được
Cá đâu đớp động dưới chân bèo.
Thu điếu nghĩa là mùa thu câu cá. Sáu câu đầu là sự miêu tả cảnh vật, tự nhiên: ao thu, chiếc thuyền câu, sóng biếc, lá vàng, tầng mây, ngõ trúc.. Mãi đến cuâ thơ kết mới xuất hiện người câu cá. Hình ảnh người câu cá xuất hiện với một tư thế vô cùng nhàn nhã: tựa gối ôm cần. Một sự đợi chờ: lâu chẳng được. Một cái chợt tỉnh khi mơ hồ nghe cá đâu đớp động dưới chân bèo.Xem thêm: Đặc Điểm Và Tính Chất Kim Loại Màu Là Gì? Tính Chất, Ứng Dụng Của Chúng
Người câu cá như đang ru hồn mình trong giấc mộng mùa thu. Người đọc nghĩ về một Lã Vọng câu cá chờ thời bên bờ sông Vị hơn mấy nghìn năm về trước. Chỉ có một tiếng cá đớp động sau tiếng lá thu đưa vèo, đó là tiếng thu của làng quê xưa. Âm thanh ấy hòa quyện với một tiếng trên không ngỗng nước nào, như đưa hồn ta về với mùa thu quê hương. Người câu cá đang sống trong một tâm trạng cô đơn và lặng lẽ buồn. Một cuộc đời thanh bạch, một tâm hồn thanh cao đáng trọng.
Bài thơ Thu Điếu của nhà thơ Nguyễn Khuyến là một bài thơ nổi tiếng, đây là một bài thơ mang giá trị nhân văn sâu sắc. Thể hiện tâm tư tình cảm của nhà thơ đối với sông nước, quê hương và con người Việt Nam. Đồng hành cùng uct.edu.vn để theo dõi những bài viết hấp dẫn hơn nữa nhé!
